. Abdulhak Hamid Tarhan – Hayatı ve Eserleri
(1852 – 1937) Tanzimat devrinin ve kendinden sonraki üç neslin en büyük şairi sayılan ve “Şairi Âzam” diye anılan Abdülhak Hamid 1852 yılında İstanbul (Bebek)’da doğdu. Robert Kolej’de okuyarak İngilizce, Paris’te görevli bulunan ağabeyi Nasuhi Bey’in yanına giderek Fransızca öğrendi. Babası Hayrullah Efendi Tahran elçiliğine tayin edilince Hamid de onunla birlikte oraya gitti ve Tahran’da üç yıl kaldı. Burada Farsça’yı ve İran edebiyatını da özel dersler alarak öğrendi.
Abdülhak Hamid henüz 25 yaşında iken Paris elçiliği 2. Kâtipliği ile hariciye mesleğine girdi. Bundan sonra görevli olarak Avrupa’dan Hindistan’a kadar birçok yere gitti. 1906 ve 1912 yılları arasında Lahey ve Brüksel elçiliği yaptı. Mütareke yıllarında İngilizlerin İstanbul’u işgaletmeleri üzerine Viyanaya gitti. İngilizler aleyhine yazdığı için kötülük göreceğine inanıyordu. Viyana’da mali bakımdan sıkıntılar çekti. Burada kendini yeren ve milletine de sitem eden “Şairi Âzam” adlı şiirini yazdı. Bunun üzerine, yokluklar içinde Kurtuluş Savaşı’nı sürdüren Anadolu Hükümeti kendisine yardım elini uzattı.
Abdülhak Hamid ancak Cumhuriyet ilan edildikten sonra yurda döndü. İstanbul’a gelen Abdülhak Hamid’e İstanbul Belediyesi Maçka’da dayalı döşeli bir daire tahsis etti. 1928’den itibaren de Büyük Millet Meclisi’ne üye oldu. Son yıllarını böylece huzur ve sükûn içinde geçiren ‘Büyük Şair’ 1937’davefat etti.
Abdülhak Hamid’i diğer yenilikçi Tanzimat yazarlarından ayıran en önemli özellik, onun sâde Türkçe’ye yönelmemesi, koyu Osmanlıca ile yazmaya devam etmesidir. Bu yüzden, çok güzel olmalarına rağmen bugün şiirleri okunamıyor ve piyesleri sahneye konamıyor.
ESERLERİ / ŞİİRLERİ
– Belde
– Sahra
– Makber
– Ölü
– Bunlar O’dur
– Hacle
– Bir Sefilenin Hasbiali’ adlı kitaplarındadır Sahra, pastoral (kır hayatına dair) şiirlerini toplar. Makber ise ilk eşi Fatma Hanım’ın ölümü üzerine ve o acıyla Beyrut’ta yazılmıştır. Ölü, aynı konuyu işler. ‘Bunlar O’dur’ şairin Hindistan’da iken yazdığı aşk şiirleridir.
TİYATRO ESERLERİ
– Macerayı Aşk
– İçli Kız, Sabr ü Sebat
– Duhteri Hindu
– N es t eren
– Nazife
– Tarık
– Tezer
– Eşber
– Zeyneb
– Liberte
– Turhan
– Finten
– İbni Mûsâ yahut Zatü’lCemal
– Abdullahü’sSagir
– Yadigârı Harb
– Tayflar Geçidi
– Ruhlar
– Arzîler
– Hakan
– Mihrace
– Kanunî’nin Vicdan Azabı