Şekilsel Özelliklere Göre Şekilsel Nazım Biçimler – Halk Şiiri

* Halk Şiiri Nazım Biçimleri:

Daha sade bir dille ve hece ölçüsüyle yazılan bu şiirler, genellikle dörtlüklerden oluşur. Türkü, koşma, semai, varsağı, destan gibi çeşitleri vardır. Anonim halk şiiri de önemli bir yer tutar.

Anadolu’nun sıcaklığını ve samimiyetini taşıyan Halk şiirine güzel bir örnek:

Gönül Kuşu

Gönül kuşu havalanır,
Uçar gider yâr eline.
Selam götürür, hal sorar,
O nazlı güzel diline.
Yüksek dağlar, engin deniz,
Ayrılık sineme çizmiş.
Yârin hasretiyle her an,
Gözyaşım sel olup gezmiş.
Ne bir mektup ne bir haber,
Kaldım gurbet elde biçar.
Sılaya doğru her nefes,
Çeker beni bir gizli bağ.
Bir gün olur kavuşuruz,
Diner bu gönlümün sızısı.
O zaman bayram olur canım,
Silinir hasretin izi.
Şiirlerim sazımın telinde,
Yârimin hayali gönlümde.
Garip Kerem bu sevdayla yanar,
Derman arar yârin gülünde.

Açıklaması:
* Nazım Biçimi: Koşma (dörtlüklerden oluşan bir nazım biçimidir)
* Tema: Aşk, hasret, gurbet
* Ölçü: Hece ölçüsü (Bu örnekte 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.)
* Kafiye ve Redif: “eline” ve “diline” kelimelerinde tam kafiye ve “-ne” redifi kullanılmıştır. Diğer dörtlüklerde de benzer kafiye ve redif düzenleri görülmektedir (abcb, dddb, eeeb, fffb). Son dörtlükte ise şairin mahlası (Şaban) geçmektedir.
* Dil ve Üslup:
* Halkın konuştuğu sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Doğal ve samimi bir anlatım vardır. Deyimler ve atasözleri sıkça kullanılır. Bu şiirde de görüldüğü gibi, Halk şiiri daha yalın bir anlatıma ve içten duygulara odaklanır.

Şaban Gürtuna