. Aziz Nesin – Hayatı ve Eserleri

Aziz Nesin, asıl adı Mehmet Nusret. 1915 yılında İstanbul’da doğdu. Türk gülmece yazarı. Gazetecilik, yayıncılık yaptı. Toplumun kimi tiplerini olağanüstü bir ustalıkla karikatürleştiren, bürokrasiyle alay eden, devlet çarkının işleyişindeki bozuklukları gülünçleştiren yapıtları, adının yurt sınırlarını aşarak başka ülkelerde de tanınmasını sağladı. Buna karşılık, savunduğu görüşlerden dolayı sık sık kovuşturmaya uğradı; yargılandı; hapis ve sürgün cezaları çekti. Toplumun her kesiminde, her gün yaşanan olayların çelişkili yanlarını, bunların doğurduğu gülünç durumları, her çevrede rastlanan tipleri konu edinen gülmece, romanlar yazdı.

Yapıtlarında toplumsal bozuklukları, haksızlıkları, fırsatçılığı, bürokrasiyi, yanlış değer yargılarını kıyasıya eleştirdi. Çok geniş toplulukların kolayca sevebileceği canlı, hareketli, dolambaçsız bir anlatım yolu izledi. Bir yandan güldürürken, bir yandan da duygulandıran ve düşündüren bir yazar oldu. Onun anlattıklarına benzer terslikler, güldürücü olaylar, küçük insanı, ilerici aydını ezen bozukluklar geniş topluluklarca “Aziz Nesinlik olay” diye adlandırılmaya başlandı. Günlük olaylardan, gazete haberlerinden, politikadan esinlenen A. Nesin’e zaman zaman masallar ve halk hikâyeleri de çıkış noktası oldu. Hikâye ve romanlarındaki bu tür konular ve somut insan ilişkilerine karşılık, oyunlarında insanın kişiliği, ahlaksal, toplumsal konumu gibi temaları yer yer somutlamalara yönelerek işledi. Ancak alışılmış yapıtlarının çizgisini sürdüren oyunlar da yazdı; kimi yapıtları sahneye aktarıldı. Yapıtlarının geliriyle, kimsesiz ve yoksul çocukları meslek edininceye kadar yetiştirmek üzere Nesin Vakfı’nı (Çatalca) kurdu (1972). Mayıs 1993’te Aydınlık gazetesini çıkaran Aziz Nesin gazetenin başyazarlığını da üstlenmişti.

5 Temmuz 1995’de Çeşme’deki imza günü sonrası, saat 01.05’te öldü.

ESERLERİ / ŞİİRLERİ
– Sondan Başa (1984)
– Sevgiye On Ölüme Beş Kala (1986)
– Kendini Yakalamak (1988)
– Hoşçakalın (1990)
– Sivas Acısı (1995)

KONUŞMALAR
– İnsanlar Konuşa Konuşa (1988)
– Çuvala Doldurulmuş Kediler (1995)

HİKAYELERİ
– Geriye Kalan (1948)
– İt Kuyruğu (1955)
– Yedek Parça (1955)
– Fil Hamdi (1955)
– Damda Deli Var (1956)
– Koltuk (1957)
– Kazan Töreni (1957)
– Toros Canavarı (1957)
– Deliler Boşandı (1957)
– Mahallenin Kısmeti (1957)
– Ölmüş Eşek (1957)
– Hangi Parti Kazanacak (1957)
– Havadan Sudan (1958)
– Bay Düdük (1958)
– Nazik Alet (1958)
– Gıdıgıdı (1959)
– Aferin (1959)
– Kördöğüşü (1959)
– Mahmut ile Nigar (1959)
– Gözüne Gözlük (1960)
– Ah Biz Eşekler (1960)
– Yüz Liraya Bir Deli (1961)
– Bir Koltuk Nasıl Devrilir (1961)
– Biz Adam Olmayız (1962)
– Sosyalizm Geliyor Savulun (1965)
– İhtilali Nasıl Yaptık (1965)
– Rıfat Bey Neden Kaşınıyor (1965)
– Yeşil Renkli Namus gazı 81965)
– Bülbül Yuvası Evler (1968)
– Vatan Sağolsun (1968)
– Yaşasın Memleket (1969)
– Büyük Grev (1978)
– Hayvan Deyip Geçme (1980)
– 70 Yaşım Merhaba (1984)
– Kalpazanlık Bile Yapılamıyor (1984)
– Maçinli Kız İçin Ev (1987)
– Nah Kalkınırsın (1988)

ROMAN
– Kadın Olan Erkek (1955)
– Gol Kralı Sait Hopsait (1957)
– Erkek Sabahat (1957)
– Saçkıran (1959)
– Zübük (1961)
– Şimdiki Çocuklar Harika (1967)
– Tatlı Betüş (1974)
– Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1977)
– Surname (1976)
– Tek Yol (1978)

ANILAR
– Bir Sürgünün Hatıraları (1957)
– Böyle Gelmiş Böyle Gitmez (1. Bölüm 1966, 2. Bölüm 1976)
– Poliste (1967)
– Yokuşun Başı (1982)
– Salkım Salkım Asılacak Adamlar (1987)
– Rüyalarım Ziyan Olmasın (1990)

MASALLAR
– Memleketin Birinde (1987)
– Hoptirinam (1960)
– Uyusana Tosunum (1971)
– Aziz Dededen Masallar

TAŞLAMA
– Azizname (1970)

FIKRALAR:
– Nutuk Makinası (1958
– Az Gittik Uz Gittik (1959)
– Merhaba (1971)
– Suçlanan ve Aklanan Yazılar (1982)
– Ah Biz Ödlek Aydınlar (1985)
– Korkudan Korkmak (1988)

GEZİ
– Duyduk Duymadık Demeyin (1976)
– Dünya Kazan Ben Kepçe (1977)

OYUNLAR
– Biraz Gelir misiniz (1958)
– Bir Şey Yap Met (1959)
– Toros Canavarı (1963)
– Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı (1968)
– Çiçu (1970)
– Tut Elimden Rovni (1970)
– Hadi Öldürsene Canikom (1970)
– Beş Kısa Oyun (1979)
– Bütün Oyunları (Adam Yayınları)(1982)

ÖDÜLLERİ
* Üç Karagöz Oyunu (1968) ile 6. Karacan Armağanı birinciliğini (1968)
* Çiçu ile Türk Dil Kurumu 1970 Tiyatro Ödülü?nü
* Altın Palmiye (İtalya 1956, 1957)
* Altın Kirpi (Bulgaristan, 1966)
* Krokodil (Sovyetler Birliği, 1069)
* Lotus Asya-Afrika Yazarlar Birliği Ödülü 1975
* Bulgaristan Uluslararası Gülmece Kitapları Yarışması’nda Büyük Ödül 1977